Meikever en ik

 De Meikever en ik

Dit weekend zit ik in een boshuisje op de Veluwe. Een schrijfweekend vol met stilte en een paar goede vrienden. Soms is dat hetzelfde. Geen afleiding, behalve zo nu en dan een fikse tocht door de natuur die ons omringt. Bijna bij elke eik die ik ontmoet, hoor ik een zoemende brom boven mijn hoofd. De meikever. Hij is met veel, zit vaak alleen en klampt zich regelmatig bijna wanhopig vast aan een ander. Iets met paringsdrang denk ik.

We kijken elkaar aan, hij vanonder zijn pantser, ik net weg van mijn laptop. En ineens weet ik het: dit is mijn spirit animal. Want wat doet de meikever het grootste deel van zijn leven? Niets, tenminste niets wat je ziet.

Vier jaar leeft hij onder de grond als larve. Onzichtbaar, maar o zo bezig. Knabbelt wat aan wortels, groeit gestaag, verandert langzaam maar zeker. En dan, plotseling, in mei: daar is-ie. Even. Onhandig fladderend, tegen grond en stammen knallend, maar vol overgave. Alles wat hij ondergronds heeft opgebouwd, mag er nu zijn.

Ik voel me betrapt. Want zo werkt het met schrijven ook. Dagen, weken, maanden zit ik onder de grond. Niet letterlijk, hoewel; zo’n boshuis komt aardig in de buurt, maar wel in mijn hoofd. Peinzend, schrappend, weer opnieuw beginnend. Van buiten zie je weinig. Geen boekomslag, geen applaus, geen letter te bekennen. Maar van binnen vindt de metamorfose plaats.

En dan ineens, hop, een verhaal. Klaar om de wereld in te brommen. Misschien soms ietwat onhandig, maar wel vol overtuiging.

Dus hulde aan de meikever. Voor zijn geduld. Zijn verborgen groei. En zijn glorieuze, korte vlucht door de lucht. We zouden er een voorbeeld aan kunnen nemen. Maar nu eerst koffie. En verder schrijven. Want wie weet wat er straks allemaal uitvliegt.

Kroongetuige

Er is geen groter podium dan Bevrijdingsdag. De zon schijnt, de muziek speelt, het collectieve geheugen wrijft zich warm aan heldenverhalen.

En dan is daar ineens een mens met een vlag. Een verstoring, een vlek op de gladgestreken viering. Binnen seconden wordt de persoon met forse kracht van het podium gesleept door niemand minder dan Marco Kroon, onze onderscheiden oorlogsveteraan. Hij sleept de demonstrant meterslang voort, alsof hij zich even verbeeldt dat het strijdveld nog niet verlaten is.

Nederland kijkt toe en juicht. Want Kroon, dat is een naam die klinkt als een belofte. Hij heeft gevochten voor onze vrijheid, en dus zal hij die ook hier beschermen. Dat is het frame. En het probleem.

Want Marco was daar niet als beveiliger. Hij was bezoeker, genodigde. En de mens die hij met zichtbaar geweld wegsleepte, was geen terrorist. Geen bedreiging. Het was iemand met een vlag en een mening. Zoals wel vaker op demonstraties. De demonstrant werd snel overgenomen door de politie, maar pas nadat Marco zijn punt al letterlijk had gemaakt: vrijheid is mooi, zolang je het niet verstoort.

Het is de omkering van wat vrijheid inhoudt. We vieren de vrijheid van meningsuiting, maar zodra iemand daar gebruik van maakt op een ongemakkelijk moment, eisen we orde. Stilte. Fatsoen. Het ongemak verdringt de inhoud. De vlag wordt gevaarlijker dan de reden waarvoor hij wappert.

Wat zegt het over ons land dat iemand die vreedzaam protesteert, nu aangifte moet doen tegen een nationale held? En dat diezelfde held vervolgens met applaus overladen wordt, zonder dat we ons afvragen of zijn handelen wel proportioneel was? De rechtstaat is geen decorstuk dat we ophangen op Bevrijdingsdag. Het is de basis waarop we staan.

Er is een ander bevrijdingsfeest dat ons misschien iets kan leren: Pasen. Jezus koos juist dat moment om zijn protesttocht te houden. Hij reed op een ezel Jeruzalem binnen, dwars tegen de stroom van Romeinse macht in. Het was een provocatie. Een symbolische actie. Geen gewelddadige opstand, maar een publiek gebaar tegen hypocrisie en onderdrukking. Had Marco hem ook van zijn ezel getrokken? Had het volk ook geapplaudisseerd?

Heldendom is niet hetzelfde als gezag. En geweld is niet hetzelfde als moed. Echte vrijheid vraagt om terughoudendheid, juist van wie macht gewend is. Marco Kroon verdient ons respect voor zijn militaire verleden. Maar dat verleden ontslaat hem niet van zijn burgerlijke verantwoordelijkheid. Juist hij, met zijn ervaring, had moeten beseffen wat het betekent om iemand zijn stem te ontnemen.

Het ware heldendom ligt niet in optreden tegen protest, maar in het verdragen ervan.