woensdag 31 oktober 2018

Ik was in 't weeshuis

Naar aanleiding van de expositie van Tineke Radder in het Weeshuis in Gouda. 

Naast het andere mooie werk raakt me telkens de installatie 'Verweesd'.
Een groot kunstwerk bestaande uit een wolk van stenen ter nagedachtenis aan de weeskinderen die gedurende driehonderd jaar in dit gebouw hebben gewoond.



Ik ben niet zo'n kunstkenner dat ik alles wat ik zie, kan duiden. Zelfs begrippen als mooi en lelijk zeggen me niet zoveel. Maar deze stenen raken me. En niet zo'n beetje. Vanmorgen was ik er met iemand en we hebben gewoon een tijdje staan kijken.
Zachte pianomuziek geeft de stenen een stem. Net door de ramen vallend zonlicht geeft zwart en wit de grijstinten. En ergens zorgt de wind voor beweging. 
Bij elkaar raakt het me. Maar ook de stenen afzonderlijk. Dat er driehonderd jaar hier verweesde kinderen waren is mooi, of misschien ook niet. Ik weet het gewoon niet. Dat deze kinderen een plekje kregen in dit gebouw is ook iets dat mij niet zoveel zegt. 
Dat er nu na zoveel jaren stenen hangen, ervaar ik als iets heel speciaals. Elke steen vertelt zijn verhaal. Geen steen is hetzelfde. Het gaat niet alleen om het totaal, het is juist de enkeling. Sommigen in een groep, anderen moederziel alleen. Geen één die valt.  
Eentje die mijn aandacht trekt. Elke keer als ik kijk dan draait hij. Om zijn eigen as. Laat zich zien en vangt het licht. 

Alle stenen zijn met de hand gemaakt. Eén voor één. Van papier mache. Dat is het mooiste. De stenen van papier. Het is zwaar genoeg geweest.

dinsdag 23 oktober 2018

Het kost een kansel

Ik ben bijna uitgerekend.  Over ruim een week is de geboorte van een theaterproductie over mijn leven.
Negen maanden geleden werd ik hiervoor gevraagd. We hebben gestoeid met tekst, vormen, muziek en andere contouren die van belang zijn.  Samen spitten in mijn levensverhaal om te komen tot een vorm die op de planken past. 'Kop of munt' is de naam geworden. Telkens sta ik versteld van de creativiteit en het inlevingsvermogen van de mensen die hiermee bezig zijn. Hoe ze hun passie en professionaliteit op een mooie manier gebruiken om dichtbij te komen. Niet bang zijn om vragen te stellen. Ook de lastige. Het is intens en soms ook heftig om twintig, dertig en zelfs bijna veertig jaar terug in de tijd zitten. Met zijn zeer en zegeningen.
Mijn regiseusse kwam met het idee van de première op bovengenoemd weekend. Het is dan tien jaar geleden dat ik de laatste keer een voet in het casino zette. De laatste nacht van mijn verslaving wordt als volgt verwoord in de voorstelling:

'Langzaam maar zeker dringt het tot me door. Ik heb verloren. Niet mijn hand overspeeld maar het spel is over. En uit. Alles staat stil. En ik ben moe. Doodmoe.
Ik voel dat ik deze keer niet anders kan dan me overgeven aan een grotere macht.
Is het Jezus die mij hier bij de hand neemt?
Vanuit mijn geloof zou ik het zo willen noemen. Zeker ben ik zeker niet. Ik geloof.'

Nog ruim een week te gaan dus. En zoals elke zwangere vrouw, kijk ik er naar uit. Kan niet wachten tot het zover is. Maar ik heb ook de beroerde momenten. Niet elke zwangerschap verloopt vlekkeloos. Ook met dit plan gebeurt van alles wat ik niet heb voorzien. Het blijkt voor sommigen een brug te ver. Mijn verhaal op de kansel kan, op het podium niet. Er waait nogal wat stof op. Het blijkt niet samen te gaan. Vanuit een warm nest uit te reiken naar een koude wereld. Maar misschien moet je eerst over de rand geduwd worden om uiteindelijk te kunnen vliegen. 
 
Daarnaast zijn er mensen die nog steeds een beetje boos zijn. Die zich tekort gedaan voelen. Dat ze ooit boos waren begrijp ik. Dat ze een tijdje boos bleven ook. Maar na tien jaar sorry zeggen en sorry doen, is het goed geweest. Met boosheid en haat kan ik niets. Onvergeeflijkheid ook niet. 
Ik leer dat er een keuze is tussen verbittering of leven. Het eerste leidt tot verzuring en ga je uiteindelijk aan dood, het tweede is niet pijnloos maar wel de moeite waard.
Gelukkig zijn er ook mensen die het wel kunnen volgen. Ik voel me omringd door mooie mensen die weten wat liefde is. Ook dwars door de narigheid heen.  En nee, dat zit niet in hele grote dingen. Een dochter die je in vertrouwen neemt over iets moois, een zoon die het lef heeft om tegengas te geven als ik doordram, een vrouw die me op het goede moment de juiste smiley appt. Vrienden die zich als vrienden gedragen. Zo zou ik door kunnen gaan. 
In die tien jaren ben ik geen heilige geworden, maar leef ik wel vrij. En dat machtige gevoel van vrij te leven, zoals we bedoeld zijn, deel ik graag. Zelfs op de planken. Al kost me dat mijn kansel.

vrijdag 5 oktober 2018

H6 Tussenstand

Daar is ie dan. De uitnodiging om te verschijnen voor een commissie. Hoe werkt nu zo iets? 
De school wil mij ontslaan omdat zij mijn handelen in strijd vinden met de levensbeschouwelijke grondslag van de school (de identiteit dus). De school is verplicht dit te laten toetsen door een commissie. 
Deze commissie wordt gefaciliteerd door een schoolbegeleidingsdienst en een soort reformatorische vakbond. Er zitten dominees, rechters en politici in. Deze hebben naast hun andere vaardigheden ook een juridische achtergrond. 
Allen zijn afkomstig uit de reformatorische wereld. 
Voor een eventuele gang naar een reguliere rechter kijken we eerst eens goed naar onszelf en proberen te oordelen of dit allemaal kan. Best een mooie gedachte. Volgende week maandagavond is de zitting.

Ergens zie ik er tegenop, aan de andere kant ben ik blij dat het eindelijk zover is. Ja, ik weet het, ik ben een idealist. In sommige ogen misschien een beetje naïef, maar weet u? Ergens wil ik geloven. Geloven dat we hier samen uitkomen. Het zou zo'n geweldig mooi signaal zijn naar onze leerlingen als we kunnen zeggen: 'Kijk, we hadden als grote mensen een meningsverschil, en ja dat ging best hard. Maar ergens vonden we elkaar en kunnen we weer samen verder.' 

Natuurlijk gaan we als school en als leraar nog eens goed kijken naar de inhoud van mijn plannen. Het erover hebben. Maar voor nu, geen lesuitval meer, geen gedoe, geen achterstanden. Vol gas van start. Ik heb al een voorleesboek klaarliggen; Met open armen.