dinsdag 29 december 2020

De verkeerde weg

De laatste week van het jaar gebeurt het me dagelijks dat ik de verkeerde weg neem. Elke keer als ik een boer of burger, de laatste zijn hier ruim in de minderheid, vraag naar de juiste weg, wijst ie me ietwat lachend de verkeerde weg.
Inmiddels ben ik erachter waar die pretlichtjes in de ogen van de, voor de rest nogal flegmatiek aandoende, boeren vandaan komen.
Een kleine zevenhonderd jaar geleden maakten de Friezen en de Hollanders ruzie. Iets met belastingen en rechtspraak waar de Hollanders controle over wilden houden en de zucht naar vrijheid van de Friezen.
Graaf Willem van Holland, de vierde, geloof ik, had succesvol tegen de Moren en de Russen gevochten en wilde nu de Friezen onderwerpen.
Met een vloot vertrok hij vanuit Enkhuizen en stak hij de Zuiderzee over om bij Stavoren aan land te gaan en vandaar richting een klooster te trekken dat hij wilde gaan gebruiken als uitvalsbasis voor zijn veldtocht tegen de rest van de Friezen.
Na de landing, iets ten zuiden van Stavoren, kwam hij door twee verlaten dorpjes, die hij in de brand stak. Vervolgens, om een grote groep boze boeren en vissers te ontwijken, koos hij met zijn manschappen voor een weg die weer richting de zee leidde. 
De ervaren ridders en soldaten hadden op bijna alles gerekend, waren goed getraind en droegen zware harnassen.
Waar ze niet op gerekend hadden, was de boerenslimheid van de Friezen. Die gingen het gevecht aan, middenin het meest drassige terrein van de hele omgeving. Alle gevechtstechnieken ten spijt, konden de Hollanders in hun zware maliënkolders niets uitrichten in de modder. Ze werden in de pan gehakt. Dit alleen omdat ze de verkeerde weg namen.
Alle herindelingen en nieuwe naamgevingen ten spijt; voor elke Fries die hier woont, heet het na zevenhonderd jaar nog steeds 'de ferkearde wei'.
Ze hebben er ook een standbeeld voor opgericht. Gewoon een steen op een bult gelegd en er met witte verf opgeschilderd dat ze liever dood dan slaaf zijn. Ik voel me best thuis hier.

zondag 27 december 2020

Driekoningen retour

Onze drie koningen zijn vertrokken. Nou ja, eigenlijk waren het twee koningen en een koningin. 
Ze hadden alledrie verschillende wegen afgelegd om hier te komen. De koningin kwam uit het oosten, één koning uit het Westen en de ander uit het centrum van onze stad. Beladen met geschenken kwamen ze gisteren binnen.
Naast de vele cadeaus die hun weg vonden in ons gezelschap brachten ze goud wierook en mirre mee.
Goud in de vorm van hun aanwezigheid. Hun binnenkomst, de ontmoeting in de hal voelde al als rijk. Natuurlijk gingen we in gesprek en wisselden van alles uit. Maar hun aanwezigheid was op zichzelf al een cadeau. Waar andere middelen falen of te kort schieten is aanwezigheid voldoende. Waar je de ander niet meer echt kunt bereiken in woorden daar kun je altijd nog present zijn. Er bestaan al wetenschappelijke theoriën over. 
Wierook in de vorm van de woorden die ze spraken. Mooie en goede woorden die vriendschappen bevestigden en tegelijk bestendigden. Vragen naar de 'welstand' (een oud woord dat in de bijbel veertien keer voorkomt) van de ander, leverde stof op om nog meer vragen te stellen. Soms de vragen belangrijker dan de antwoorden. Zo hoorde ik de koning die het verst gereisd had tegen de konining, die ook een lange weg afgelegd had, zeggen: 'Waar ben je nu eigenlijk het meest trots op in je leven'. Zo maar aan de statafel tussen een blond biertje en een mooi glas wijn.
Mirre brachten ze ook mee. Vroeger werd mirre in de wijn gedaan om als verdovingsmiddel te gebruiken. Een erg kostbaar goedje. Deze drie koningen hadden dat effect op ons. Hun komst en aanwezigheid schakelden even de pijn van afwezigheid van anderen uit. Vorstelijk als ze alledrie waren verpakten ook zij het in wijn en herkenden we het niet eens als verdovend maar genoten van de smaak en de geur. Zelfs nu is de afdronk nog prettig.
En dat ene dingetje? Dat venijnige virusje met een cee? Ha, dat hadden we als verboden woord verklaard. En het werkte.
Ze zijn weer gegaan. De één rechtstreeks de ander via een omweg. Terug naar waar ze vandaan kwamen. Naar aardse plekken met eigen zeer en zegeningen. Wat ze achterlieten was hemels. 

donderdag 24 december 2020

Kerstvragen

Wat als straks de laatste kerk echt de deur dicht doet? Het licht uit? De laatste die het tot voor kort nog gelukt was om de boel draaiende of althans enigszins open te houden er ook mee stopt?
Gewoon omdat het niet meer gaat. Tegen de stroom inzwemmen brengt mooie dingen voort. Maar je wordt er ook doodmoe van.
Wat als we straks allemaal thuis zitten? Omdat een virus nu eenmaal 's winters harder tekeer gaat dan de rest van het jaar. En we uiteindelijk maar doodgewone kleine mensjes zijn. Dat er helemaal niet zoiets bestaat als 'samen krijgen we het virus onder controle'.       
Dat aan het eind van de winter blijkt dat we zoiets meemaakten als oversterfte, hoe stom dat woord ook klinkt, omdat we te dealen hadden met een venijnig levensgevaarlijk klein dingetje dat we niet de baas konden.
Natuurlijk hebben we alles en iedereen van ons afgejaagd en vervreemd. Een normale menselijke reactie anno nu. Als we aangevallen worden kijken we vooral om ons heen. Wat kunnen we veranderen? Wie kunnen we de schuld geven?
Het is niet zo van deze tijd om te constateren dat we wezens zijn die onderhevig zijn aan rampspoed en ellende. 
We zullen en moeten schuldigen vinden en deze vooral laten boeten voor de misère die ons overkomt.
Wat als straks echt alles dicht zit en we met ons zelf alleen overgebleven zijn? Wat als we in complete afzondering en isolatie alsnog het virus binnenkrijgen. Gewoon door te ademen. Wie zingt dan ons kerst- of slaapliedje? Wie houdt dan mijn hand nog vast? En wie sluit liefdevol mijn ogen als mijn leven er al uit weg is?   


maandag 21 december 2020

Kerstpakket

Ben erg benieuwd wanneer we het te horen krijgen. Ergens rond de kerstdagen zeiden ze. Als een kerstcadeautje van de overheid. Ze hebben het mooi georganiseerd. Eerst hebben ze geregeld dat we allemaal met veel zorg en aandacht onze drie gasten kozen. Iedereen die dit jaar is uitgenodigd voor een kerstdiner, weet dat hij of zij meer dan welkom is. Dat de uitnodigende partij echt van hem of haar houdt. 
Allemaal geïnitieerd door onze regering die bepaalt dat je met kerst mensen uitnodigt. Drie maar liefst. Bij ons thuis maken we er een heus driekoningenfeest van. 
Twee weken voor kerst hebben we drie mensen uitgenodigd. Deze drie hebben bevestigd dat ze komen. Niet voor een halfuurtje; nee ze maken de kerst met ons samen mee. De opgetuigde kerstboom bewaakt een groeiende stapel cadeaus die ook voor onze drie gasten is bestemd. 

Daarnaast zullen zij gelijk met u en ons de verrassing van onze overheid te horen krijgen. Daar ik maandelijks voor een landelijke krant schrijf, voel ik me ook een beetje een journalist. En een goede journalist heeft af en toe een scoop nodig. Hier komt de mijne:

Onze regering heeft de afgelopen tien maanden keihard gewerkt om alle lege kazernes om te toveren tot noodziekenhuizen. In het diepste geheim hebben leger en overheid samengewerkt. 
Het afgelopen jaar kwam de overheid erachter dat het virus niet te bestrijden valt met welk middel dan ook. Natuurlijk wordt er hard gewerkt aan een vaccin, maar over het tijdstip van inzetbaarheid en de verwachte werking ervan is nogal wat te doen. Onze vooruitziende regering hield ook al rekening met mutatie van het virus waarbij we met vaccins achter de feiten aan blijven enten. Gelukkig zaten er mensen met oude wijsheden op belangrijke posten. Die, soms tegen de tijdgeest in, bleven zeggen: 'Mensen een virus zit in de lucht, die kun je niet bestrijden. Hooguit aan je eigen weerstand werken. Je zult zien dat ie komende winter in alle hevigheid losbarst.'

Het is gelukt. We hebben in Nederland twintig leegstaande kazernes. Per kazerne heeft het leger duizend ziekenhuisbedden gerealiseerd. 
Daarnaast hebben we in diezelfde tijd elke soldaat een spoedcursus gegeven. Door de bevelstructuur in het leger was het niet al te moeilijk om deze alleen dat gedeelte van de opleiding te geven wat gaat over het beademen van mensen en omgaan met zuurstofapparatuur. 
Onze soldaten, van oorsprong getraind op het redden van levens in crisissituaties, kwamen net uit een nare periode. Soms  moesten ze oefenen zonder munitie en konden ze alleen pief roepen. Of ze kwamen uit gebieden die inherent zijn aan zoveel narigheid dat levenslange trauma's het gevolg zijn.
Nu mochten ze hun missie anders inzetten. Zwaarden omsmeden tot infuusnaalden zeg maar. 
Daarnaast start er per één januari een mediacampagne die zijn weerga niet kent. Nu mensen het afgelopen half jaar gewend zijn geraakt om, zonder vragen allerlei adviezen van de overheid op te volgen, moet het niet moeilijk zijn om ons ook ander gedrag aan te leren. De campagne gaat ons leren om minimaal een uur per dag buiten lopen en dagelijks groente en fruit te eten. In het diepste geheim zijn er in alle steden en dorpen depots aangelegd met voorraden appels, peren, broccoli en spruitjes. Als laatste adviseert de overheid om vooral ook zelf weer te gaan nadenken. Blijkbaar zijn we dat een beetje kwijtgeraakt. 







zaterdag 19 december 2020

Kerkenjacht

 Graag loop ik een rondje hard.  Vandaag beperk ik me tot een route rondje door  onze stad. Ik sla de winkelstraat in. De meeste winkels zitten dicht. Ik struikel bijna over een meneer die een drogisterij uitkomt. Hij torst een stapel pakjes in cadeaupapier met zich mee. Onder zijn arm heeft hij een lading schuursponsjes.  
Ik kan hem nog net ontwijken maar bots bijna tegen de rij aan die zich gevormd heeft voor een kebabzaak.
Iets verderop zie ik soortgelijke rijen staan voor andere uitgiftepunten. Van gebakken en gefrituurde producten.
Bij de slijterij staan zelfs groepjes van twee in een opstelling die me herinnert aan een verloren potje stratego uit vervlogen tijden.

Even later loop ik een rondje om de kerk. In een smal steegje  gaat er een deur van een huisje open. Eigenlijk is het meer een winkeltje van vroeger. De etalage is nog een beetje gebleven. Voor de rest bevindt zich de winkel waarschijnlijk aan de andere zijde van het huis.
Als de deur wat verder open gaat, verschijnt er een dame op leeftijd. Ik zal haar niet verder omschrijven daar het een hoogst illegale actie betreft, waar ik ongewild getuige van ben.
De dame kijkt naar rechts, dan naar links waar ze vervolgens mij in beeld krijgt. Door mijn hardloopoutfit zie ik er blijkbaar onschuldig genoeg uit en gaat ze door met haar actie. Ze kijkt nog een keer naar rechts, waar een heer op leeftijd opdoemt. 
Een hand met een halfdoorzichtige tas erin verschijnt in de deuropening. En wordt naar buiten gestoken. Op hetzelfde moment is de meneer er. Hij pakt de tas aan en geeft wat onzichtbaars retour. 
De dame kijkt mij nog een keer doordringend aan. De meneer draait zich om en haast zich naar de kant van de steeg waar hij vandaan kwam.
Ietwat nieuwsgierig geworden, loop ik naar de plaats waar het allemaal gebeurde. Nu zie ik dat het een zaak is in middelen die blijkbaar niet essentieël zijn. En waarbij de eigenaar geen webshop heeft. Om hun winst niet in rook te laten opgaan noem ik verder geen bijzonderheden. 

Ik blijf me verbazen. Maar wat me even later het meest raakt, gebeurt tijdens een gesprekje met de beroemdste ondernemer van onze stad.
In de deuropening van haar gesloten zaak vertelt ze dat het lastig is.  Ook dat ze haar zaak niet wil vergelijken met andere zaken die wel open mogen. Ik ken haar een beetje, ze heeft een groot hart en gunt iedereen het zijne of hare.
Ik vraag hoe het met haar gaat. Ze is onlangs ziek geweest en heeft een heftige tijd achter de rug. 
Ze vertelt me dat ze het wel redelijk aan kon. Tot onlangs, voor de zoveelste keer naar het ziekenhuis, alleen. 
Je auto wegzetten in je eentje. Een parkeerkaart halen, dat doe je zelf. Inschrijven bij de balie in je uppie. In de wachtkamer op de afdeling met anderhalve meter afstand tot de volgende patiënt. Tot zover ging het goed. 
Toen moest ze naar binnen. Een foto moest worden gemaakt van een lichaamsdeel.  wat ze grotendeels kwijt was en dat nu gereconstrueerd zou worden. De foto was niet bedoeld voor een medisch specialist ofzo. Nee, de foto was voor de verzekering. 
Mijn gesprekspartner kijkt me aan en zegt: 'Dit was het moment dat ik het echt even niet meer aan kon. Daar voor die fotograaf. In mijn eentje.'

We hebben niet zoveel meer gezegd en ik heb mijn rondje voortgezet en ben thuis achter mijn pc gekropen.

Aan alle mensen die morgen weer zo nodig met een camera op pad moeten om een kerk te vinden. Waar met heel veel moeite en inspanning een absoluut minimum aantal mensen aanwezig is. 
Willen al die journalisten, cameramensen en anderen eens verder rond kijken? Een kerkdienst bijwonen in plaats van buiten te blijven staan?  
Misschien kom je bovenstaande dame tegen die even niet in haar eentje wil zijn. En hoor en zie je hoe goed het haar doet om gezien te worden. Dat er hardop in een eeuwenoud gebouw voor haar gebeden wordt. Woorden gegeven aan verdriet dat we met ons allen niet kunnen oplossen.
U hoeft het niet met ons eens te zijn. Geef wel een eerlijk beeld in plaats van met de Staphorster variant te komen. Die heeft zijn tijd gehad.

(dit blog is met toestemming van de dame in kwestie tot stand gekomen)




woensdag 9 december 2020

Koningsfeest

Tweeduizend jaar geleden zat de horeca dicht voor Jozef en Maria. En blijkbaar de kraamafdeling van het ziekenhuis ook. Vandaar dat Jezus in een beestenstal geboren werd. 
Dat mocht de pret niet drukken, de geboorte verliep voorspoedig; binnen de kortste keren was bezoek welkom. 
Naast de herders en de mensen uit de streek was er sprake van een aantal bijzondere bezoekers. Zo kwamen er koningen op bezoek. Waarschijnlijk waren het er drie. Twee weken na kerst vieren we dit op Driekoningendag.
 
Dit jaar vraagt de overheid ons om met Kerst niet meer dan drie bezoekers te ontvangen. Kunnen we niet gewoon Driekoningen op Kerst laten vallen? Net zoiets als Pasen en Pinksteren op één dag?
En er feest van maken. Geen grote kerstdiners of borrels voor tientallen gasten. Maar een koninklijk feest voor drie gasten.
Zoals Abraham ooit deed met zijn drie bezoekers. Hij liet bijna veertig liter meel maken om pannenkoeken van te bakken en slachtte zijn beste kalf.
Het bezoek van deze drie vrienden is ikonisch geworden. Er zijn ooit wetten uitgevaardigd hoe deze mensen uitgebeeld moesten worden. Alle drie moesten ze hetzelfde gezicht hebben. Dit had te maken met het godsbeeld
Een poosje later ontving de neef van Abraham, Lot  drie mensen. Hij was ook gastvrij. De omgeving niet, die wilde op een afschuwelijke manier profiteren van de komst van deze gasten. Sodom werd mede daarom verwoest. Zij was op zichzelf gericht en niet op de ander.
In een ander gedeelte lezen we over Job. Alles raakte hij kwijt. Zelfs zijn vrouw was klaar met hem. Dan krijgt hij bezoek van zijn drie vrienden. Ook al behandelden zij hem niet zo geweldig; ze waren er wel. Namen deel aan zijn ellende door aanwezig te zijn.
Drie vrienden steunden elkaar in een vurige oven. Drie discipelen deden mee met het feest op de berg. Hubert of Jan van Eijck schilderde het beroemde doek met de drie vrouwen bij het graf van Jezus. 

Zullen we allemaal ons huis oppoetsen, een boom versieren, kaarsen aansteken en de loper uitrollen? Niks traditie in ere houden en al dan niet met hele families, schoon- of gewoon-, aan tafel. 
Of je dit jaar nu uitzwaait met de gedachte dat je met de drie vrienden een vurige oven in moet, of met Lot in een wereld woont die verwoest wordt of met Job denkt alles kwijt te zijn; we verwachten koningen. 
Hijs een ster op je dak, zorg dat drie mensen deze zien. Laat ze vervolgens binnen en geniet van de cadeaus die ze meebrengen. Eet, drink, ga in gesprek en neem de tijd. 

Die koningen droegen trouwens kronen, corona's geheten. Misschien wordt het tijd om ze te ontvangen. En herberg je engelen.



zaterdag 5 december 2020

Teruggevonden

Hij is terug. Vorige week was hij ineens meegenomen, door een buurtbewoner denk ik. Al kon hij niet ver zijn, hij was wel onbereikbaar. Gek genoeg miste ik hem. Vooral het moment dat hij zijn klep dichtdeed nadat ik hem mijn diepste geheimen had toevertrouwd. Maar er was een dag dat ik hem kon zien. Gistermorgen ben ik in alle vroegte opgestaan en achter mijn heg gaan liggen. Er kwam van alles langs maar hij niet. Tot ik even over de hek keek en hem zag staan. Gewoon op de hoek van de straat. Bij zijn soortgenoten. Ik kon er nog niets mee; hij zat te vol van een ander. Gelukkig kwam de vuiniswagen op dat moment de straat in.