Ooit werkte ik op een school waar de regels duidelijk waren. Gezagsverhoudingen waren helder. Schoolleiding en de leraren hadden in eerste instantie altijd gelijk. Was je het ergens niet mee eens dan kon je het daar, in meer of mindere mate, over hebben. Ouders stonden grosso modo standaard achter het beleid van de school.
Natuurlijk heeft dit naast de mooie kanten ook zijn schaduwzijdes. Maar vandaag even over de voordelen.
Deze school had geen wapendetectiepoortjes of een conciërgekamer met kogelvrij glas.
Wel was er een pepernotenverbod. Elk jaar zo rond vijf december werd er extra opgelet of leerlingen met grote zakken pepernoten liepen te sjouwen. Toen ik er twaalf jaar geleden begon, hoorde ik dat het jaar ervoor een heftige pepernotenoorlog aan de gang geweest was in de aula. Tientallen leerlingen die zich te buiten gingen door elkaar met handenvol strooigoed van de goedheiligman te bekogelen. Ik begreep dat docenten en leiding de handen vol hadden aan het hesrtellen van de orde. Voor u begint te lachen; er waren nogal wat eerstejaars die zich bedreigd en onveilig voelden tussen bovenbouwers die pepernoten als een spervuur verspreiden. Niet zo raar om dit de volgende jaren in de kiem te smoren door extra te letten op grote jutezakken in december.
Voor de rest ging het er allemaal vriendelijk aan toe.
Toch wist elke docent dat er altijd een moment kon komen waarbij het uit de hand zou lopen. In het lokaal liep dat risico wel los. Daar had je een veilig klimaat.
De aula en de pleinen waren een ander verhaal. Groepsvorming had daar een andere energie dan in de klas. Vandaar dat er een surveilancerooster was waarbij er van je verwacht werd dat je èn tijdig aanwezig was èn in staat was om in te grijpen bij escalaties.
Op deze school kon dit. Je kende als docent de leerlingen en wist wie je aan de mouw moet trekken. Maar zelfs dan kon er ineens tumult ontstaan en in een paar minuten een sfeer die je op geen enkele school wil hebben. Ik weet nog hoe het voelde om ineens in een aula of op een schoolplein je te midden van een groep van honderd of meer leerlingen te bevinden. Jongeren op en leeftijd waar hormonen en adrenaline zich snel lieten gelden.
Het was dan zaak om te weten wat je doen moest. Daar waren een paar handvatten voor. Zo probeerde je, als het nog niet uit de hand was gelopen, de-escalerend op te treden door in gesprek te gaan. Iemand gelegenheid te geven om stoom af te blazen kon enorm helpend zijn. 
Als dat punt gepasseerd was, restten nog maar twee zaken. Aanstichters isoleren van de groep en de massa uit elkaar zien te krijgen. Een grote mond wordt zonder publiek een stuk kleiner.
Daarbij gold het principe dat je na een waarschuwing het haasje kon zijn als leerling. Gewoon omdat je op het verkeerde moment op de verkeerde plaats was. Eerlijk? Nee misschien niet. Maar het bleef een keuze om je ergens te bevinden waar het uit de hand liep.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten