Rotjoch

In elke klas heb je er wel één. Een leerling die regelmatig op het verkeerde moment een beroerde opmerking maakt. Of overal negatief op reageert. Het huiswerk is altijd te veel. Filmpjes kijk je te weinig en klasse-uitjes zijn altijd saai of ronduit stom.

Zeker als je zelf op je tenen loopt, of aan het eind van een drukke lesdag zit, dan moet jij je als leerkracht bedwingen om niet iets naars te zeggen. Gewoon om iemand terug in zijn hok te krijgen. Of om stoom af te blazen.

Gelukkig hebben we als docent geleerd hoe we kunnen handelen. Iedereen, die een beetje kaas gegeten heeft van pedagogiek, weet dat het wegzetten van zo'n kind als een rotjoch, geen zin heeft. Ja voor jezelf, onder collega's, om even af te koelen, maar voor de lange termijn helpt het niet.

'Onhandig in communicatie' is vooral een etiket dat wij plakken. Omdat wij er last van hebben. Het betreffende kind niet. Die komt uit een cultuur of omgeving waar dit gedrag normaal is. Misschien heeft de lastige leerling het gewoon nodig om ergens tegen aan te schoppen. En soms heeft ie ook gewoon gelijk. Een kapotte klok geeft twee keer per dag de juiste tijd aan.

Het vergt discipline om keer op keer onbevooroordeeld te luisteren naar wat het zo'n jongen ons zegt. Nee je hoeft niet alles te slikken. Maar luisteren naar wat een boos kind echt zegt, levert meer op, dan boos worden om de toon.

Hij houdt ons vooral een spiegel voor. Zijn wij in staat om wegen te zoeken om te verbinden? Om gedrag af te keuren en van hem te houden? Of hitsen we elkaar op om het rot van het joch maar zo breed mogelijk uit te meten? Versterken we elkaar echt, door in de docentenkamer maar te blijven klagen over het gedrag van die lastige leerling?

Al een paar dagen kijk ik met verbazing om me heen. Gekozen volksvertegenwoordigers worden afgemaakt omdat hun mening niet in ons straatje past. Mensen schieten in een collectieve verontwaardiging, omdat iemand niet meegaat in de mening van anderen. We worden boos als ons een spiegel wordt voorgehouden.

Ja, ook ik baal er van als een politicus de inval in de Oekraïne niet in scherpe bewoordingen afkeurt en veroordeelt. En nee ik deel niemands mening die nu iets zegt in de trant van 'eigen schuld, dikke bult'.

Maar een voormalig hoofd van een Nederlandse veiligheidsdienst die publiekelijk stelt dat we zo iemand vroeger ophingen, gaat me een brug te ver. Om nog maar te zwijgen over christelijke politici die daar, al ja-knikkend, bij aanwezig zijn.

Kunnen we even terug naar de klas? Met ons allen? En het joch vertellen dat we last van hem hebben? Dat het vandaag de verkeerde tijd en plaats is voor zijn opmerkingen, maar dat we morgen naar hem luisteren?

Of denkt u echt dat, als we het joch met zijn allen gaan uitmaken voor rotjoch, dit helpend is? Het gaat een keer pauze worden. Dan kunnen er twee dingen gebeuren. Of het joch wordt de koning van de klas, of er wordt met hem afgerekend. Twee kwaden, waarbij de laatste bizar genoeg ooit Fortuinlijk zal heten.

We kunnen helpend zijn in het lenigen van de nood van onze naaste op dit moment. Er worden hartverwarmende acties gestart. Daarnaast hoeven we niet ons verdriet en onbegrip bot te vieren op een lastig joch. Zelfs al is het in uw oog een rotjoch.