Dankdag voor gewas en arbeid

Zo heet het vandaag nog steeds. Een dag waarop kerken bloemen en fruit op het altaar zetten, waarin gebeden wordt voor boeren en arbeiders, waarin woorden als ‘zegen’ en ‘vruchtbaarheid’ klinken. Ooit een vanzelfsprekendheid: God danken voor wat de aarde geeft, en voor wat onze handen tot stand brengen.

Maar ik vraag me af: waarvoor danken we precies?
De aarde kreunt. Haar vruchtbaarheid is niet langer een geschenk, maar een berekening. Grond wordt uitgeput door monoculturen die jaar na jaar hetzelfde eisen. De ploeg, de mestinjector, de spuit en het ritme van de seizoenen is ingeruild voor dat van machines en marges. We noemen het landbouw, maar het lijkt meer op landroof: we nemen, zonder te luisteren naar wat er nog te geven valt.

Dankbaar voor met gif bespoten bloemen waarvan de toegebrachte schade steeds duidelijker wordt? Dankbaar voor genetisch gemanipuleerde maïs, gevoerd aan koeien die nooit meer echt grazen? Voor melkproductie die de maat van het leven allang te buiten gaat? Voor arbeid die mensen tot radertjes maakt in een systeem dat geen adem kent?

Ik denk aan het woord ‘arbeid’. In de Bijbel klinkt dat als iets goeds, iets waarin mens en aarde elkaar vinden. Nu is het vooral iets wat we moeten volhouden. Hard werken om het hoofd boven water te houden, om te voldoen aan regels, aan rendement, aan verwachtingen die niemand meer echt begrijpt.

Misschien is het tijd om stil te staan bij voor wat we nog wél kunnen danken.
Voor de boer die zijn land laat rusten. Voor de akker waar weer klaver groeit, en bloemen.
Voor de bijen die terugkeren en voor de regen die valt waar hij nodig is.
En voor de mens die durft te zeggen: het is genoeg.

Mijn boek is naar de drukker

Mijn boek is naar de drukker

‘Zullen we zwijgen’ is naar de drukker.
Een zinnetje dat ik al wilde schrijven, en dat nu opeens echt is. Er ligt een boek. Met een omslag dat ademt wat het verhaal probeert te zeggen: stilte, schaduw, nabijheid. En met woorden die eindelijk hun plek hebben gevonden.

Vier weken nog, en dan ligt het er. Tijdens een feestelijke middag in de Gouwekerk zal ‘Zullen we zwijgen’ het licht zien. Een beter decor kan ik me nauwelijks voorstellen: een kerk vol klank en stilte, een plek waar woorden gedragen klinken.

‘Zullen we zwijgen’ is een roman over de kracht en de beklemming van zwijgen. In korte, indringende hoofdstukken ontvouwt zich het verhaal van Maarten, die balanceert tussen verlangen en verlies, trouw en verraad. Een zwijgende wandeling loopt uit op een keerpunt in zijn leven. En terwijl zijn geschiedenis zich opnieuw schrijft, ontdekt hij hoe geheimen juist om taal vragen en hoe stilte soms meer zegt dan spreken ooit kan.

Het voelt onwerkelijk dat ik dit boek straks echt vast kan houden. Omdat dan zichtbaar is wat eerst alleen in mij bestond. Zwijgen proberen te vangen in woorden blijft een hachelijke onderneming.

Vandaag zwijg ik niet. Mijn verhaal is onderweg.